کاتی من: تێگەیشتن لە گرنگی کات لە جیهانێکی گۆڕاودا

لە ئێستادا ڕووبەڕووی کۆمەڵێک تەحەدای زۆر دەبینەوە لە جیهانێکی خێرادا کە لە گەشەکردندایە، ئەمەش وامان لێدەکات نادڵنیا بین لەوەی کە داهاتوو چی بەدوای خۆیدا دەهێنێت. لەناو ئەم نادڵنیاییەدا شتێک بە بەردەوامی دەمێنێتەوە، ئەویش هەڵهاتن و ئاوابوونی خۆر. ئەم ماڵپەڕە دەرفەتت بۆ دەڕەخسێنێت کە کاتی وردی خۆری خۆت بدۆزیتەوە، کە ڕەنگدانەوەی ڕاستەوخۆی کاتی من لە خۆرەوە پێوراوە.

لە سەردەمی پێشوودا مرۆڤەکان ئامرازەکانیان نەبووە بۆ دیاریکردنی کاتی ورد. چالاکییە کشتوکاڵییەکانیان و ڕۆتینی ڕۆژانەیان بە ڕیتمە سروشتییەکەی ڕۆژەکە ڕێنمایی دەکرا، کە بە هۆی ڕوودانی شکۆمەندی هەڵهاتن و خۆرئاوابوون.

تەنها مرۆڤەکانە کە جیاوازییە کاتیەکانی نێوان ڕابردوو و ئێستا و داهاتوو هەست پێدەکەن. کات خۆی بنیاتێکە کە مرۆڤایەتی دایڕشتووە، دەبێتە هۆی پەرەپێدانی چەندین کاتژمێر و ئامێری ئەلیکترۆنی بۆ پێوانەکردنی تێپەڕبوونی.

چەمکی ناوچە کاتییەکان لە ماوەی سەدەی نۆزدەهەمدا وەک ڕێگەیەک بۆ دامەزراندنی سیستەمێکی کاتیی جیهانی ستاندارد سەریهەڵدا. لە سەرانسەری ناوچە کاتییە جیاوازەکاندا، دەکرێت گۆڕانکارییەکی بەرچاو هەبێت، هەندێکجار تا سێ کاتژمێر، لە نێوان ئەو ساتەی خۆر ئاسۆی ڕۆژهەڵات دەڕازێنێتەوە و کاتێک ئاسمانی ڕۆژئاوا ڕەنگ دەکات.

یەکەم کاتژمێرەکانی خۆر کە مێژووەکەیان دەگەڕێتەوە بۆ نزیکەی ٣٥٠٠ ساڵ پێش ئێستا، بڕگەیەکی گرنگیان لە کاتی دیاریکردندا تۆمارکرد. کاتژمێری خۆر کە پشت بە شوێنی خۆر دەبەستێت بۆ ئەوەی پەڵەیەکی ڕووناکی یان سێبەرێک بخاتە سەر پێوەرێکی ئاماژە، لەگەڵ کاتژمێری ئاو و کاتژمێری کاتژمێری، وەک بەڵگەیەک لەسەر سەرچاوەی کۆن و کۆنی پێوانەکردنی کات وەستاون.

کات لەو کاتەوە بووەتە لایەنێکی دانەبڕاو لە کۆمەڵگەی مۆدێرن. بە یارمەتی تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو ئێستا دەتوانین بە وردی کاتەکانی خۆر، کاتی من، تەنانەت لە غیابی تیشکی خۆردا.

کات لە مێژە بابەتێکی گرنگی لێکۆڵینەوە بووە لە بواری ئایین و فەلسەفە و زانستدا. دەتوانن لە لاپەڕەکانی ویکیپیدیا زیاتر دەربارەی کات بخوێننەوە..

کاتی من